اصول طراحی و چیدمان در هایپرمارکت ها و فروشگاه های کوچک و بزرگ
اصول طراحی و چیدمان در هایپرمارکت ها و فروشگاه های کوچک و بزرگ
هایپرمارکت در واقع در تجارت و بازرگانی به فروشگاهی که از ترکیب کالاهای مربوط به سوپرمارکتها و فروشگاههای چندمنظوره، در مقیاسی بزرگ استفاده میکند، گفته میشود.
هایپرمارکتها در عمل یک بنگاه خرده فروشی کالاهای مختلف مصرفی میباشند که طیف وسیعی از محصولات را ارائه داده و عمدتأ شامل انواع گوناگون مواد غذایی و کالاهای مصرفی خانگی و… میباشند. بطور خلاصه، یک هایپرمارکت، فروشگاهی است، که توانایی برآورده کردن احتیاجات سبد خرید مشتریان خود را، در یک بار بازدید، داشته باشد.
با توجه به هدف اصلی این نوع فروشگاههای بزرگ که خدمت رسانی به مشتری می باشد و با در نظر گرفتن ارتباط مستقیم فضا با انسان ، نقش طراحی فضای داخلی متناسب با نیاز ها و دکوراسیون و چیدمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است تا دسترسی آسان برای مشتریان امکان پذیر باشد و این هدف از طریق چیدمان مناسب قفسه ها و با ارتفاع و طراحی متناسب آن ها و همینطور زیبایی و جذابیت فضا تکمیل شده و به نحوی موثر بر انتخاب مشتریات تاثیرگذار خواهد بود.
در ادامه با پیمانساز با مشاهده قسمت های مختلفی از هایپر مارکت ها با سبک های متنوع در دکوراسیون داخلی با چیدمان قفسه های متفاوت همراه باشید…
چیدمان قفسه ها، تجهیزات و یخچال ها در عین سادگی، می تواند از قوانینی پیروی کند که تغییرات و نوسانات قابل توجهی در میزان فروش کالاها ایجاد کند. اینها قوانینی هستند که در نگاه اول به چشم نمی آیند و به شکلی نامحسوس تأثیر خود را بر ذهن و احساس و انتخاب های مشتری می گذارند. از شکل و ساختار درب ورودی فروشگاه گرفته تا سبدها و چرخ های خرید فروشگاهی (چرخ دستی ها)، نورپردازی و دکوراسیون و طراحی و چیدمان قفسه ها، رنگ ها و در مجموع تمام جزئیاتی که ممکن است پیش پا افتاده به نظر برسند می توانند روی میزان فروش، حتی بیش از ۱۰۰درصد تأثیرگذار باشند.
تأثیر چیدمان فضای فروشگاه در تصمیمات مشتریان
1- فاصله میان ردیف قفسه ها:
آیا میدانید چرا برخی فروشگاه ها، راهروهای میان ردیف های قفسه ها را تا این حد محدود و باریک تنظیم میکنند؟ شاید تصور کنید که علت اش این است که با ایجاد راهروهای بیشتر، تا جایی که فضا اجازه میدهد در انتهای راهروها صندوق دریافت (دخل) بیشتری برقرار کنند. اما علت چیز دیگری است! راهروهای باریک میان قفسه ها، به ویژه راهروهایی که به صندوق های پرداخت منتهی می شوند، باعث می شوند که مشتریانی که برای پرداخت هزینهء اقلام خریداری شده شان به صف ایستاده اند، چنانچه در مورد خرید کالایی دچار تردید شدند، به راحتی نتوانند به قفسه های مربوطه برگردند و کالاهایی را که نمیخواهند به قفسه های مربوطه بازگردانند! و این یعنی کاهش احتمالِ اینکه کالایی مرجوع شود. این نوع طراحی به ذهن ناخودآگاه مشتری این پیام را می دهد که در چرخ خرید باقی گذاشتنِ کالایی که نیاز ندارد به مراتب بهتر از به دردسر افتادن برای بازگرداندن آن کالاها به قفسه هایشان است!
2- ارتفاع کالاهای داخل قفسه ها:
معمولاٌ استاندارد چیدمان محصولات در قفسه ها اینطور است که کالاهایی را که مورد استفاده بزرگسالان است در قفسه های وسطی که اغلب با ارتفاع چشم بزرگسالان در یک سطح هستند قرار میدهند. و سایر کالاها را که ویژه گروه های سنی پایین تر (کودکان و نوجوانان) یا کاربردهای غیرمعمول دارند در سطوح دیگری از قفسه ها قرار می دهند.
از لحاظ قیمت هم معمولاً کالاهای گران قیمت تر را در قفسه های میانی و هم ارتفاع با چشم مشتریان بزرگسال قرار میدهند بنابراین اگر کالاهای ارزان تر را در این قفسه های همسطح با چشم مشتریان بزرگسال قرار دهید، سود چندانی بدست نخواهید آورد!
3- اندازهء چرخ های خرید فروشگاهی:
توجه کرده اید که اخیراً اندازهء چرخ های خرید فروشگاهی (چرخ دستی ها) بزرگتر شده است؟! این موضوع اتفاقی نیست! شما هم از این تغییر و تحولات سودآور عقب نمانید چرا که بر اساس تحقیقات، افزایش ۱۰۰ درصدیِ اندازهء چرخ های خرید فروشگاهی، میزان خرید مشتریان را تا ۲۰ درصد افزایش داد. چون مشتریان بدون اینکه خودشان هم متوجه باشند، کالاهای بیشتری را در این سبدها یا چرخ های خرید فروشگاهی قرار می دهند. واضح است که محدود بودنِ ظرفیتِ چرخ های خرید در فروشگاه ها منجر به این می شود که مشتریان نه تنها از خرید کالاهایی که بطور آنی به آنها تمایل پیدا میکنند خودداری کنند، بلکه از خرید برخی از کالاهای مورد نیاز خود نیز به دلیل نبودن فضای کافی در چرخ خرید فروشگاه منصرف شوند. به همین دلیل است که امروزه یافتن سبدها و چرخ های خرید کوچک و حتی متوسط در فروشگاه های خرده فروشی و هایپرمارکت ها تقریباً غیرممکن شده است!
4- فروش آسان شکلات، آدامس و سایر تنقلات
تجربه نشان داده است که والدینی که خرید تقریباً متنوعی داشته و چرخ خریدشان را با کالاهای مختلف انباشته کرده اند، معمولاً در مقابل درخواستِ (پر سر و صدای) فرزندشان برای خرید این تنقلات، که اغلب قیمت بالایی ندارند، مقاومت و مخالفت چندانی نشان نمی دهند. بی تردید، اگر همین تنقلات را در قفسه های عادی فضای فروشگاه قرار میدادید، تا این اندازه فروش نمی داشتید! البته گاهی این کالاهای «نزدیک به درب خروج» یا نزدیک به صندوق پرداخت، چنان انتخاب می شوند که برای مشتری کسل و خسته از سفرِ درون فروشگاه، جذابیت داشته باشند. مجلات رنگارنگ و سرگرم کننده، برخی اقلام آرایشی یا تزئیناتی یا کالاهای مورد نیاز دمِ دستی و ارزان قیمت را در این نقاط از فروشگاه می توانیم قرار دهیم.
5- چرخ های خرید فروشگاهی در نزدیکی قفسهء سبزیجات و میوه ها!
توصیه می شود قفسه های عرضهء میوه ها و سبزیجات در همان قسمتِ ورودی فروشگاه یا هایپرمارکت واقع شوند و چرخ های خرید فروشگاهی نیز در کنار آنها قرار گیرند. تحقیقات نشان میدهند که روبرو شدن با سبزیجات و میوه های خوش رنگ و تازه در بدو ورود به فروشگاه، حس تازگی و روحیهء بالا را به مشتری القا میکند. در واقع با این کار به مشتری میگوییم که «شما وارد مکانی شده ای که سرشار از طراوت و تازگی است!» و واضح است که هرچه روحیه و حس مشتری خوب باشد، تمایل بیشتری به خرید دارد.
از سوی دیگر، وقتی مشتری در همان ابتدای سفرش در فضای فروشگاه، همهء کالاهای اساسی اش را خریداری کرده باشد، بدش نمی آید که در انتهای خریدِ خود، چند قلم تنقلات و خوراکی را نیز به سبد یا چرخ خرید فروشگاهی اش اضافه کند!
6- یک بستهء چندتایی بِبَر، با تخفیف ویژه!
گفتیم که بزرگتر کردنِ چرخ های خرید فروشگاه تان به افزایش خرید مشتری منجر می شود. همین قضیه را می توانیم در مورد کالاها نیز اجرا کنیم. چگونه؟!
تحقیقات نشان میدهند که وقتی مقدار زیادی از کالایی را خریداری میکنیم، آن را بیشتر مصرف میکنیم. مثال متداول این شیوه، فروش باکسیِ نوشابه خانواده است. بسیاری از فروشگاه ها و هایپرمارکت ها، نوشابه های خانواده را با تخفیفی باورنکردنی به صورت باکس های ۶ یا ۱۲تایی عرض میکنند. مشتری هم به دلیل تخفیف ویژه، نوشابه را به صورت باکسی خریداری میکند با این تصور که سود کرده است. اما در عمل، چند برابرِ وقتی که نوشابه تکی خریداری میکرد نوشابه مصرف خواهد کرد و زودتر از حالت عادی برای خرید مجددِ نوشابه به فروشگاه مراجعه خواهد کرد و این یعنی سود بیشتر برای فروشگاه در بلندمدت!
بنابراین توصیه میکنیم که تا حد امکان کالاهایتان را به صورت باکسی و در بسته بندی های چندتاییِ تخفیف دار عرضه کنید. به این شکل، هم کالاهایتان را قبل از تاریخ انقضاء مصرف خواهید فروخت و هم در بلندمدت سودِ بالاتری را تجربه خواهید کرد.
اصول اولیهی طراحی هایپرمارکت و فروشگاه های بزرگ
برای شروع کار، بر اساس فضایی که در اختیار دارید، طرح اولیهی سوپرمارکتِ مورد نظرتان را ترسیم کنید و مرحله به مرحله، اصولی را که دربارهشان صحبت خواهیم کرد در طرح خود لحاظ کنید.
محل قرارگیری کالاهای روزانه
کالاهایی مانند نان، شیر، گوشت، پنیر نیاز هر روزهی مشتریان هستند که بهاصطلاح در ”عمق فروشگاه“ قرار داده میشوند، و به عبارتی در قسمتهای انتهاییِ فضای فروشگاه. به این معنا که مشتریان برای دسترسی به این مایحتاج اولیه چارهای ندارند جز اینکه از میان راهروها عبور کنند، و این یعنی عبور از میان بسیاری از کالاهای وسوسهانگیزِ دیگر، مثل کالاهای فصلی، خوراکیهای خوشمزه و کالاهایی با فروش ویژه، تا بالاخره به قفسههای کالاهای مورد نیازشان برسند. در غیر این صورت، کالاهایی که فروش چندانی ندارند، در معرض دید مشتری قرار نخواهند گرفت و فروششان بسیار کاهش خواهد یافت. اما با این شیوه، احتمال رؤیت شدن و فروش رفتنِ این کالاها نیز همگام با کالاهای اساسی افزایش خواهد یافت.
گرایش به نگاه به سمتِ راست
۷۵ درصد از مشتریانی که واردِ سوپرمارکت یا هایپرمارکت میشوند، به سمتِ راست نگاه میکنند. به همین دلیل بهتر است که کالاهای جذابتر و فروش ویژهها را در قفسههای سمت راست فروشگاه قرار دهید. بنابراین برای عرضهی کالاهای خاص، قفسههای سمتِ راست در بدو ورود به فروشگاه را پیشنهاد میکنیم و همچنین قفسههایی که در نقطهای واقع هستند که راهروها عریضتر میشوند و دستِ مشتری برای مانوور دادن بازتر است.
موقعیت قفسهها
روی محل و موقعیت کالاها در قفسههای سوپرمارکت مطالعات بسیاری انجام گرفته است. ما همانطوری که کتاب میخوانیم، قفسههای فروشگاه را هم میخوانیم. بنابراین وقتی از سمت راست قفسهها (مثل کتاب) شروع به خواندنِ کالاها میکنیم، نگاهِ ما در آخرین نقطه، یعنی سمتِ چپِ قفسه، توقف و درنگِ طولانیتری دارد. بنابراین توصیه میکنیم که کالاهای گرانقیمتتر را در سمتِ چپِ قفسه قرار دهید. اغلب کالاهای ارزانتری که در قفسههای پایینی قرار داده شدهاند به چشم نمیآیند و به آسانی قابل رؤیت نیستند، چون در اغلب سوپرمارکتها، قفسههای بالاتری که همارتفاع با چشمهای مشتریان هستند، به کالاهای گرانقیمت اختصاص یافتهاند.
تولیدکنندگان و واردکنندگانی که کالاهای خود را در فروشگاههای خردهفروشی عرضه میکنند، مبالغ قابلتوجهی را به سوپرمارکتها و هایپرمارکتها میپردازند تا پرسنل فروشگاهها کالاهایشان را همسطح و همارتفاع با چشم مشتریان بزرگسال قرار دهند. دلیلِ پرداختِ این هزینه بالا این است که تولیدکنندگان و واردکنندگان بهخوبی میدانند که کالاهایی که همارتفاع با چشم در قفسهها چیده میشوند، شانس بیشتری برای دیده شدن و خریداری شدن دارند. چون مشتری برای دیدن و بررسیِ کالاهایی که در سایر قفسهها واقع شدهاند، باید بایستد و بالا و پایین را نگاه کند و اغلب مشتریان چنین زحمتی را به خودشان نمیدهند! به همین دلیل است که کالاهایی که در قفسههای همسطح با چشم خود میبینید، گرانتر از سایر کالاها هستند.
محل روزنامهها و مجلات
در نزدیکیِ ورودیِ فروشگاه، فضایی وجود دارد که بهاصطلاح ”سرعتگیر“ نامیده میشود و در آن مجله و روزنامه به فروش میرسد. این منطقه از فروشگاه، ترغیبتان میکند تا قبل از شروعِ فرآیند خریدِ اصلیتان، بایستید و نگاهی به قفسههای این قسمت بیندازید و خریدهای خارجازلیستِخرید انجام دهید. در نقاطِ ”سرعتگیر“ فروشگاه میتوان کالاهای فرهنگی مانند فیلم و سیدی موسیقی و کتاب نیز فروخت.
راهروهای مناسبتی
سوپرمارکت میتواند راهروها و قفسههایی را به مناسبتهای خاص اختصاص دهد. این مناسبتها میتواند روز پدر، روز مادر، سال نو، اعیاد خاص و هر مورد دیگری را شامل شود. تمام علائم اطلاعرسانی و تبلیغاتی بایستی از قبل بر اساس مناسبت در محل نصب شده باشند تا در رابطه با فروش فصلی، فروش ویژه و مناسبتی به مشتریان اطلاعرسانی کنند.
مواد شوینده و بهداشتی
مواد شوینده، بهداشتی و پاککنندهها، کالاهای بسیار مهمی در سبد خرید مشتریان هستند، اما باید همیشه در کنار ابزارآلات، دستمال توالت یا سایر کالاهای غیرِ غذایی قرار بگیرند، زیرا مواد معطر و خوشبوکنندههای مصنوعی که در فرآیند تولید به این محصولات افزوده میشود میتواند بهراحتی طعم و عطر مواد غذایی را تغییر دهد و آنها را آلوده کند.
مواد غذایی منجمد
مواد غذایی منجمد نیز باید در قسمت انتهایی فروشگاه قرار بگیرند تا آخرین کالایی باشند که مشتری برای خرید برمیدارد و در سبد یا چرخ خرید فروشگاهی خود قرار میدهد. چون اگر مشتری همان ابتدای کار، این مواد غذایی را بردارد، احتمال دارد که تا اتمامِ فرآیند خرید، یخ آنها باز شود و در معرض فساد قرار گیرد و محیط فروشگاه را نیز خیس و آلوده کند.
میوهها و سبزیجات
عرضهی میوهها و سبزیجات تازه در اوایلِ بخش مواد غذایی، بهخاطر آسایش مشتریان نیست! چنانکه اگر میوه و سبزی، در کفِ سبد یا چرخ خرید فروشگاهی قرار گیرد، کالاهای خریداری شدهی بعدی که روی آنها قرار میگیرند، آنها را له و پلاسیده میکنند. دلیل اصلی قرار دادن میوه و سبزیجات تازه در ابتدای فرآیند خرید مشتریان، حس سلامتی، تازگی و کیفیت را به آنها القاء میکند و این حس مثبت اولیه، تا انتهای مسیرِ خرید، با مشتری همراه خواهد بود و روی کیفیت و کمیتِ خریدشان تأثیر میگذارد.
صندوق پرداخت
میدانید که مشتریای که خسته از سفر طولانی در فضای فروشگاه، در نهایت به صندوق میرسد، حوصله و علاقهای به ایستادن در صف ندارد. این مهارت شماست که با قرار دادن کالاهایی که حس کنجکاوی و علاقمندیِ مشتری را برمیانگیزند، به مشتریای که از دور به سمتِ صندوق حرکت میکند این پیام را برسانید که هنوز کالاهای جالبتری وجود دارند که میتواند تا رسیدنِ نوبتاش، آنها را بررسی و خریداری کند.
مواردی مانند بروشورهای تبلیغاتی، تورهای تخفیفدار، بروشورهای تفریحی و گردشگری تخفیفدار، بروشورهای مدیریتِ اقتصاد خانواده، کارت تلفنها یا رمزعبورهای اشانتیون (رایگان) بر روی کالاهای خاص، همگی در صندوقهای فروشگاه قابل فروش هستند. چون این موارد را نمیتوان به مشتریانی که در حال راه رفتن در فضای فروشگاه هستند فروخت، اما مشتریِ خستهای که در صف صندوق ایستاده، فرصت و اشتیاق کافی برای بررسی این کالاهای ویژه را خواهند داشت.